در آرزوی ناوگان جنگی ملی:
اگرچه ایرانیان درهنرها،تاکتیکها و ابتکارات در نبردهای زمینی در طول تاریخ شهره بوده اند اما گویا نگاه ایرانیان به دریا متفاوت بوده است.ایرانیان تا قرنها بر خلاف تمدن های فنیقیه،کارتاژ،یونان و رم و بعدها بریتانیا که تمدنهای دریایی و مبتنی بر دریانوردی بودند، تمدن مبتنی بر خشکی بود و با و جود دو دریا در شمال و جنوب به توسعه قدرت و قلمرو دریایی خود اقدام نکردند .البته هخامنشیان تنها سلسله ایرانی بودند که به تولید کشتی جنگی و ایجاد نیروی دریایی اقدام نمودند.
هخامنشیان تنها سلسله ایرانی بودند که به تولید کشتی جنگی و ایجاد نیروی دریایی اقدام نمودند
ایرانیان در ابتدای تاریخ تمدنی خود در دوران هخامنشیان نیروی دریایی منسجمی داشتند وبه علت گسترش امپراتوری پارس و جنگ با دشمنان دیرین یعنی یونانیان که در آن سوی دریای سیاه سکونت داشتند، نیروی دریایی منظمی ایجاد کردند. اولین زورآزمایی واقعی نیروی دریایی ایران به زمان خشایار شاه فرزند داریوش باز می گردد. ایران به علت حمله یونان به لیدی که ایران تمامیت ارضی این کشور را محترم می شمرد به یونان لشکر کشید . نفرات لشگر ایران به گفته هرودوت یونانی در حدود 800 هزار نفر بوده است و کشتی های ایرانی که از راه دریا وارد جنگ شده بودند در حدود 1200 کشتی بوده اند.در این لشکرکشی ایرانیان در ابتدا آتن را تصرف کردنداما سرانجام در نبرد سالامیس شکست خورده و ناوگان ایران صدمات جدی متحمل شد.
در دوره ساسانیان نیز نشانه هایی از کشتی جنگی در خلیج فارس وجود دارد اما نه به عظمت دوره هخامنشی. شاید بتوان پس از هزار سال نیازایرانیان را به نیروی دریایی را در دوره صفویه ملاحظه کرد.ایران که فاقد نیروی دریایی بود برای پایان سلطه پرتغالیها به خلیج فارس از کشتیهای انگلیسی کمک گرفتند. ایرانیان با کمک انگلیسیها گمبرون را از لوث پرتغالیها پاک کردند و به یاد شاه عباس صفوی آنرا بندر عباس خواندند اما امتیازات مهمی هم به متحد انگلیسی خود دادند.این تجربه اما شاهان صفوی را به تجهیز نیروی دریایی وادار نکرد.در دوره انحطاط قاجار به علت فقدان نیروی دریایی در خلیج فارس و دریای مازندران روسیه و انگلیس کنترل سواحل و بنادر شمالی و جنوبی ایران را در اختیار گرفتند.
در دوره محمد رضا پهلوی با توجه به دکترین محاصره شوروی توسط متحدین ایالات متحده و کنترل خلیج فارس توسط شاه، فروش تجهیزات دریایی آمریکایی و انگلیسی در دستور کار قرار گرفت و نیروی دریایی ایران با ناوها،ناوشکنها و ناوچه های غربی تجهیز شدند.
نیروی دریایی ایران در دوره شاه اگرچه با دلارهای نفتی متعلق به بیت المال و ذخایر ملی مردم ایران تجهیز شده بود اما در واقع هدفی جز پاسداشت منافع ایالات متحده در مناطق نفت خیز خلیج فارس نداشت.
راهبرد جدید ایران : اراده معطوف به قدرت دریایی
نیروی دریایی ایران در دوره شاه اگرچه با دلارهای نفتی متعلق به بیت المال و ذخایر ملی مردم ایران تجهیز شده بود اما در واقع هدفی جز پاسداشت منافع ایالات متحده در مناطق نفت خیز خلیج فارس نداشت.پس از انقلاب اسلامی ایالات متحده در صدد تضعیف ناوگان دریایی ایران بود.آمریکا با تحریم و عدم فروش قطعات یدکی به این نیرو به دنبال استهلاک آن در زمان بود و از فرصتهایی مانند نبردهای دریایی مستقیم با نیروی دریایی ارتش در سالهای انتهایی جنگ برای ضربه زدن به آن استفاده می کرد.ایالات متحده در این گمان بود که با این راهبرد نیروی دریایی ایران زمینگیر خواهد شد.اما باید توجه داشت که راهبرد دریایی ایران پس از جنگ تغییر پیدا کرد.ایران تصمیم گرفت ضمن حفاظت از مرزهای آبی و تاسیسات نفتی خود در خلیج فارس قلمروهای استراتژیک جدیدی نیز برای حضور دریایی خود تعریف کند.دریای مازندران ،دریای عمان،اقیانوس هند و ...
این مهم نیازمند ناوگان جدید برای ماموریتهای مربوط بود و با وجود تحریمها بین المللی ایرانیان پس از قرنها مجددا به سراغ ساخت کشتیهای جنگی رفتند .
جماران : نه فقط یک ناوشکن
مهم تر از ظاهر پولادین این ناوشکن که بر مبنای اندیشه پیر جماران ساخته شد که همواره می گفت: ما می توانیم ،اندیشه پولادین "ما می توانیم" و اعتماد به نفسی است که ساخت آن به ایرانیان داد.
باید بدانید این ناوشکن بومی و با فناوری بومی توسط متخصصان جوان کشورمان طراحی و ساخته شده است. این ناوشکن قادراست با سرعتی حدود 30 گره دریایی [واحد سرعت ناوها و کشتی‌ها] حرکت کند و حدود 120 تا 140 پرسنل خواهد داشت. ناوشکن جماران با موشک‌های ضد کشتی و موشک‌های سطح به هوا مجهز است. این ناوشکن به اژدر و رادار الکترونیکی مجهز است و طول آن 94 متر و وزنش بیش از هزار و 500 تن است.هم چنین قابلیت فرود و برخاست بالگرد بر عرشه این ناوشکن از ویژگیهای مهم این ناوشکن است.
اما به نظر می رسد چیزی فراتر از این اعداد وآمار و مشخصات فنی و نظامی وجود دارد که دارای اهمیت است:تحقق یک آرزوی دیرین،اعتماد به نفس ناشی از خود اتکایی و چشم اندازه آینده دریایی ایران
مهم تر از ظاهر پولادین این ناوشکن که بر مبنای اندیشه پیر جماران ساخته شد که همواره می گفت: ما می توانیم ،اندیشه پولادین "ما می توانیم" و اعتماد به نفسی است که ساخت آن به ایرانیان داد.
لذا برای دشمن و رقبای جهانی و منطقه ای مهمتراز ظاهر و سخت افزار این جنگ افزار نابودی اندیشه سازنده این ناوشکن و اعتماد به نفس ناشی از آن است.لذا جنگ رسانه ای قبل از جنگ فیزیکی علیه جماران شروع شد.
و جماران آغاز شد
مرحله تحقیق و طراحی ناوشکن
بلافاصله پس از ابلاغ فرمان مقام معظم رهبری در خصوص ساخت ناوشکن، گروه¬های کارشناسی و هسته¬های علمی، متشکل از زبده¬ترین و بهترین متخصصان نیروی دریایی در قالب پروژه موج گردهم آمده و تدوین مجموعه کارهای مقدماتی و زیربنایی ساخت ناوشکن را در دستور کار خود قرار دادند.
گروه¬های کارشناسی در ابتدای امر به بررسی قابلیتها و ظرفیتهای علمی و فنی ساخت ناوشکن در کشور و برنامه زمان¬بندی و اجرای این پروژه پرداختند. آنها مطالعات بسیار دقیقی را بر روی ناوشکن¬های جدید و پیشرفته دنیا انجام داده و سپس بر اساس فرامین مقام معظم رهبری و نیازهای نیروی دریایی و همچنین متناسب با امکانات بومی و شرایط محیطی و منطقه¬ای به طراحی و مهندسی ساخت ناوشکن اقدام کردند.
پروسه طراحی این ناوشکن به گونه¬ای صورت گرفت که در صورت تکمیل پروژه بتواند به عنوان یکی از پیشرفته¬ترین ناوشکن¬های روز دنیا و برتر از ناوشکن¬های هم کلاس خود قرار گیرد.
پس از تعیین استراتژی ساخت، کارشناسان به مرحله طراحی و تدوین بدنه و تحلیل مدل هیدرودینامیکی ناوشکن با بهره-گیری از نرم¬افزارهای بومی رسیده و سپس تمامی مواد خام و اولیه ساخت ناوشکن را در آزمایشگاه¬های متالوژی مورد بررسی و تطبیق با استانداردهای بین¬المللی قرار دادند.
در مرحله بعدی کارشناسان اقدامات مطالعاتی خود را به بخشهای کنترل ناوشکن از جمله اتاق عملیات و پنل فرماندهی، سامانه¬های رانشی، دستگاه¬های راداری، الکترونیکی و دستگاه¬های مخابراتی اختصاص دادند.
بخش عمده¬ای از مطالعات و تحقیقات مذکور توسط کارشناسان نیروی دریایی ارتش که تربیت شده دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) نوشهر هستند با دقت و جدیت صورت گرفت و بخش دیگر از مطالعات نیز با همکاری مراکز صنعتی، نظامی و دانشگاهی کشور تکمیل گردید.
بسیاری از مواردی که در مرحله طراحی و تحقیق انجام شد از جمله طراحی سامانه¬های و نحوه نصب تجهیزات فنی، سامانه-های رزمی، سامانه¬های جنگ الکترونیک و فن¬آوری¬های رایانه¬ای مرتبط با ادوات دفاعی در این ناوشکن برای نخستین بار صورت می¬گرفت و همین عامل موجب می¬شد کارشناسان به وقت و زمان بیشتری برای اجرای پروژه نیاز داشته باشند اما با کار و تلاش شبانه¬روزی و پشتیبانی شایسته سامانه فرماندهی نیروی دریایی ارتش موانع یکی پس از دیگری مرتفع شده و هر چه زمان جلو می¬رفت زمان اجرا و عملیاتی شدن پروژه نیز نزدیک¬تر می¬شد.
مرحله عملیاتی اجرای پروژه :
هر چند بسیاری از گام¬های عملیاتی این پروژه همزمان با کار مطالعاتی و تحقیقاتی آن انجام شده اما فرماندهان ارتش بلافاصله پس از پایان مراحل تحقیق بدون هیچ¬گونه وقفه¬ای کار ساخت ناوشکن جماران را در دستور کار قرار دادند.
تهیه صدها تن فولاد دریایی، ساخت بدنه و کاسه فولادی ناوشکن با نصب روسازه ها، پارتیشن¬های داخلی، پرچم¬های آلومینیومی، دربهای نفوذناپذیر، سامانه¬های پیشرفته آب¬شیرین، کمپرسورهای هوای فشرده، سامانه رانش و انواع تجهیزات هیدرودینامیکی نسل جدید، سامانه های اطفای حریق، سامانه¬های خنک¬کننده، سامانه استابلایزر (متعادل¬کننده)، سامانه¬های کمک ناوبری پردقت در بخش عمق¬یابی، سرعت سنجی و هواشناسی و نصب انواع سامانه¬های مخابراتی و رادیویی پیشرفته، بخشی از اقداماتی است که بر اساس برنامه زمان¬بندی شده و در مراحل مختلف بر روی ناوشکن جماران نصب و اجرا شده است و همانگونه که در مراحل طراحی بسیاری از موارد و مراحل برای نخستین بار در کشور انجام شده در مرحله اجرای این پروژه نیز تقریبا تمامی مراحل عملیاتی آن تجربه اول ما در این زمینه بوده است.
کارشناسان زبده نیروی دریایی ارتش بر اساس تجربیات گرانبهای هشت سال دفاع مقدس با همکاری دانشجویان خوش ذوق و خلاق دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) و سایر مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی کشور در حالی پروژه عظیم ناوشکن جمهوری اسلامی جماران را به مرحله اجرا درآوردند که هیچ¬کدام از متخصصان علوم نظامی در دنیا باور نمی¬کردند که جمهوری اسلامی ایران با وجود شرایط تحریم و عدم همکاری اطلاعاتی، فنی و تحقیقاتی کشورهای صاحب این فن¬آوری بتواند در این زمینه به موفقیت دست یابد، اما بحول و قوه الهی با انگیزه¬ و روحیه¬ای که نشأت گرفته از توجه ویژه فرمانده معظم کل قوا به این پروژه عظیم دفاعی بود؛ افتخارآفرینان نیروی دریایی به ندای رهبر فرزانه خود لبیک گفته و باتلاش شبانه-روزی و عبور از مرزهای دانش و فن¬آوری کار ساخت ناوشکن جماران را با موفقیت به پایان رساندند.
"ناوشکن جماران" ، نخستین ناوشکن طراحی شده و ساخته شده بدست متخصصان افتخار آفرین نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و نخبگان و دانشمندان توانمند ایرانی است . وبا ساخت آن جمهوری اسلامی ایران به جمع معدود کشورهای جهان پیوست که از قابلیت طراحی – ساخت و تجهیز رزمناوها و ناوشکن‌های پیچیده و مجهز برخوردارند.
ناوشکن جماران از جمله رزمناوهای با ماموریت سه منظوره است که در عرصه های ضد هوایی – ضد سطحی و ضد زیرسطحی از تجهیزات کاملاً پیشرفت برخوردار است.
ناوشکن جماران که در کلاس خود ، در شمار ناوهای پیشرفته محسوب می شود، و از قابلیت حمل و سوختگیری بالگرد نیز برخوردار است. بخشی از سامانه های اصلی این ناوشکن تنها در انحصار چند کشور است اما متخصصان ایرانی موفق شدند این انحصار بین المللی را بشکنند و کشور را به دانش طراحی و ساخت این سامانه های مهم مجهز کنند.
ناوشکن جماران، حاصل تلاش بی‌وقفه و سنگین علمی، تحقیقاتی و تخصصی است و بیش از یک میلیون و 400 هزار انواع قطعه – دستگاه و سامانه های پیچیده داخلی در ساخت آن مورد استفاده قرار گرفته است.
حضرت آیت الله خامنه ای در بازدید از این ناوشکن غرورآفرین، با قدردانی از نیروهای جوان و پر نشاط نیروی دریایی تاکید کردند: کلید اقتدار و پیشرفت کشور، سپردن کارها به جوانان مومن و دل‌های پرامید و انگیزه های پرشور آنان است.
ایشان افزودند: این دستاورد مهم که نتیجه امید، اعتماد و توکل به پروردگار است، نسل جوان ما را مصمم‌تر از پیش خواهد کرد و این عزم و امید و اراده ، حتی از تولید ناوشکن نیز، مهم‌تر و شیرین‌تر است.
رهبر فرزانه انقلاب، شناخت توانایی ها و استعدادهای خودی، قدرشناسی علمی از این نعمت بزرگ و شجاعت ورود به کارهای عظیم را "اساس و مبنای پیشرفت و اقتدار کشور" دانستند و خاطر نشان کردند: برخی خواست‌ها در ابتدا، بلندپروازانه به نظر می رسد اما همت‌های بزرگ در پرتو ایمان و اعتماد، هر کار به ظاهر ناشدنی را ممکن می سازد و به همین علت یقیناً کارهای آینده در عرصه ساخت رزمناوها، به‌مراتب عظیم‌تر و باارزش‌تر خواهد بود.
مشخصات اصلی
کلاس و نوع : کلاس موج نوع : بومی : ناوشکنوزن : ۱۴۲۰ تن
درازا : ۹۴ متر
پهنا : نامعلوم ، برآورد: نزدیک به ۱۱ متر
فرورفتگی در آب : نامعلوم ، برآورد: نزدیک‌به ۳.۱ متر
پیشرانه : نامشخص ، برآورد شده:
دو موتور هر یک با توان ۱۰۰۰۰ اسب بخار
چهار ژنراتور دیزل ۵۵۰ کیلوواتی
سرعت : ۳۰ گره دریایی (۵۶ کیلومتربرساعت)
پرسنل تکمیلی : ۱۲۰-۱۴۰
مهمات :
۲× اژدر سه‌گانه سبک ۳۲۴ میلی‌متری
۱ × توپ ۷۶ میلی‌متری فجر-۲۷
۱× توپ ضدهوایی ۴۰ میلی‌متری
۴ × موشک سطح‌به‌سطح سی-۸۰۲ یا سی-۸۰۳ یا کرم ابریشم (سی‌اس‌اس-سی-۳)
۲× توپ ۲۰ یا ۲۵ میلی‌متری
۴× موشک سطح‌به‌هوای نوع نامشخص
هواپیماهای قابل حمل : ۱× بالگرد ضد زیردریایی بل ۲۱۴ تجهیزات هوانوردی : هلی پد
